Ein á Suðurpólinn

Höfundur: Erla Guðrún Gísladóttir

Líkt og margir Íslendingar hef ég fylgst spennt með för Vilborgar Gissurardóttur á Suðurpólinn. Vilborg er fyrst íslenskra kvenna til að komast á afskekktasta hjara veraldar og það hefur verið skemmtilegt að fylgjast með henni. Daginn sem Vilborg komst á sjálfan Suðurpólinn var ég spennt að sjá umfjöllun Ríkissjónvarpsins um afrek hennar, enda erum við lítil þjóð og hreykjum okkur hátt þegar eitthvert okkar gerir merkilega hluti. Ég bjóst því við að fjallað yrði um pólgöngu Vilborgar í fyrsta frétt í sjónvarpsfréttatíma RÚV en því miður var engin umfjöllun.

Í sjálfu sér hefði þetta ekki átt að koma mér á óvart. Hlutfall kvenna í fjölmiðlum er lágt og endurspeglar hvorki fjöldann af konum né afrek þeirra. Könnun sem var gerð á vegum Menntamálaráðuneytisins árið 2005 sýndi að hlutfall kvenna í fjölmiðlum var þá um 32% – aðeins hærra en gengur og gerist í öðrum löndum (þar sem hlutfallið er um 24%, samkvæmt rannsókn Global Media Matters árið 2009).  Þrátt fyrir að ég vissi að hlutfall kvenna í fjölmiðlum væri svona lágt þá hélt ég – eða vonaðist til – að Ríkissjónvarpið okkar myndi samt gera afreki Vilborgar góð skil. Það er enda ekki á hverjum degi sem Íslendingar rölta um á Suðurpólnum og fjandinn hafi það, þetta hefði átt að vera fyrsta frétt hjá fréttastofu Ríkissjónvarpsins.  Í mínum huga ætti það að teljast veigamikil ástæða til þess að taka alla verkferla fréttastofunnar til endurskoðunar. Ef fólki finnst léttvægt að ekki hafi verið fjallað um það þegar Vilborg náði á sjálfan pólinn þá má til viðbótar nefna litla fjölmiðlaumfjöllun um Norðurlanda- og Evrópumeistarana okkar í fimleikum, sem er engan veginn í samræmi við þann árangur sem þær hafa náð.

Ég var svo svekkt og fúl yfir því að ekki hafi verið sagt frá því þegar Vilborg náði á sjálfan Suðurpólinn að ég sendi fréttastofunni kvörtunarbréf. (Ef Þjóðarsálin væri enn til hefði ég eflaust hringt þangað til að kvarta.) Í svarbréfinu kom fram að þeim þætti þetta leitt, þau telji að svona hafi farið vegna lítilla upplýsinga frá upplýsingafulltrúum Vilborgar. Hefðin sé sú að slíkar upplýsingar berist með formlegum hætti frá upplýsingafulltrúum og fari svo í útsendingu. Þau sögðust vonast til að heyra frá fulltrúum Vilborgar til að hægt væri að gera afreki hennar viðunandi skil.

Ríkissjónvarpið stóð sig ekki sem skyldi og það er hluti af stærra vandamáli. Margir á fréttastofum þessa lands virðast telja að lágt hlutfall kvenna í fréttum stafi af því að konur geri sjaldan eitthvað fréttnæmt og það litla sem þær þó geri sé ekki vinsælt (og rati því ekki í fréttirnar). Ef konur gera hins vegar eitthvað fréttnæmt og vinsælt er því miður ekki til myndefni og stundum er borið fyrir sig þekkingarleysi, enginn á fjölmiðlum vissi neitt. Ef við sættum okkur við þessar skýringar mun lítið breytast og mistök líkt og þau sem áttu sér daginn sem Vilborg náði á Suðurpólinn halda áfram að gerast.

Lágt hlutfall kvenna í fjölmiðlum er ekki konum að kenna því jafnvel þó að konur nái mögnuðum árangri líkt og Vilborg dugar það ekki til. Það væri óskandi að þessi mistök yrðu til þess að Ríkissjónvarpið endurskoðaði þau gildi og viðmið sem eru ráðandi viðað ákvarða hvað kemst í fréttirnar því þau gildi og viðmið sem nú eru ríkjandi urðu til þess að ekki var minnst á það þegar Vilborg náði á pólinn sjálfan.

Myndin er fengin að láni af bloggsíðu Vilborgar, http://www.lifsspor.is